افسانه های چینی می گویند که در حدود 5 قرن پس از میلاد یک راهب بودایی برای تروج آیین بودا سفر طولانی خود را از هندوستان به چین آغازکرد. "بودید هارما"، "بودهی درمه"، "بودیدارما" یا به زبان چینی "تامو" پس از اقامت در چین در این کشور به مقام خدایی رسید. از زندگی واقعی بودیدارما مدارک چندانی در دست نیست. بنابر افسانه ها؛ بودیدارما پس از رسیدن به چین به دیدار امپراطور رفت و امپراطور وی را به معبد "شائولین" در کوه های سونگ شان فرستاد تا آموزه هایش را در آنجا رواج دهد. بودیدارما در مواجه با راهبهای ساکن معبد فهمید که آنها از جثه ای ضعیف برخورداند و توانایی انجام تکالیف ذهنی و معنوی وی را ندارند. او ناچار برای تقویت جسم و روح افراد 18 حرکت تنفسی و رزمی را به راهبان معبد شائولین آموخت که اغلب تاریخ نویسان این حرکات را آغاز آموزش متدیک و مدون هنرهای رزمی می دانند.
فنون بودیدارما به "مشت راهب" معروف شدند و چیزی نگذشت که راهبان معبد شائولین با انجام آنها سرآمد مشتزنان چین شدند. در قرن هفتم میلادی امپراطور "لیه شیه مین" از سلسله تانگ در جنگی از معبد شائولین کمک خواست. 13 تن از راهبان به کمک ارتش امپراطور رفتند و در عوض امپراطور به معبد اجازه داد تا 500 راهب-جنگجو را تربیت کند.
در قرن 16 میلادی جوانی به نام "چو یوان" وارد معبد شائولین شد. چو یوان با کوشش و ممارست حرکات 18 گانه اولیه را به 72 تکنیک افزایش داد. او برای صیقل دادن مهارت رزمی خود به گشت و گذار در چین پرداخت و به دو مشت زن به نام "لی چنگ" و "پای یو فونگ" برخورد کرد. این سه تن به معبد شائولین بازگشتند تا فنون رزمی را گسترش دادند. 18 حرکت تامو، 72 تکنیک چو یوان به 170 حرکت افزایش پیداکردند و هنر رزمی مشت شائولین در قالب 5 فرم ریخته شدند. این فرمها عبارتند از : فرم اژدها، فرم ببر، فرم پلنگ، فرم درنا و فرم مار. برای افراد تحت تمرین 10فرمان نیز تدوین شد که آداب احترام گذاشتن به اساتید و دیگر هنرجویان بر اساس این 10 فرمان اجرا می شد و هنرجویان موظف به رعایت این قوانین بودند.
فرم مار
درنا
اژدها
ببر
در قرن 17 میلادی بار دیگر یکی از امپراطوران چین از معبد شائولین تقاضای کمک کرد. اما این بار قدرت راهبان شائولین امپراطور را به وحشت انداخت و وی تصمیم گرفت تا معبد و راهبانش را از میان بردارد. او یک کانون قدرت مستقل را در تضاد با منافع خود می دید. معبد در هجوم سربازان سقوط کرد و تنها 5 نفر از راهبان (4 مرد و یک زن) توانستند از آن فرارکنند. از آن زمان هنرهای رزمی شائولین به صورت مخفیانه و زیرزمینی آموزش داده می شد چرا که هنر مشت زنی شائولین مخالف با قدرت سیاسی تشخیص داده می شد. هنرجویان کم شدند و اساتید برای آموزش شرطهای سخت و آزمونهای دشواری برقرار می کردند. چه بسیار اساتیدی که به دلیل یافتن هنرجوی مورد نظرشان هنر خود را با خود به خاک بردند.
"کونگ فو" یا "بوکس شائولین" از آن زمان تا چندی پیش در چین به صورت غیر رسمی گسترش می یافت. امروزه صدها سبک و روش مختلف مبارزه چینی وجود دارد که همگی خود را منسوب به سبک شائولین می دانند. بوکس شائولین (یا به قولی هنرهای سخت رزمی) به دو روش کلی شمالی و جنوبی تقسیم می شود. در شمال چین به دلیل وجود دشتهای باز و اشتغال مردم به دامداری و سوار کاری پاها قوی تر از دستان بود و همین امر در روشهای مبارزه شمالی انعکاس یافته است. روشهای بوکس چینی شمالی دارای تعداد بیشتری ضربات پا و ضربات دست از راه دور می باشند. این ضربات پا اغلب بالا رونده بوده و قسمتهای سر و بالاتنه حریف را هدف قرار می دهند. دستها در اجرای تکنیک عموما از آرنج بازشده و کاملا کشیده می باشند. فرمها (کاتا)ی سبکهای شمالی اغلب طولانی و پیچیده هستند و قسمت وسیعی از زمین را پوشش می دهند.
اما بر خلاف مردم شمال چین مردم جنوب چین بیشتر کشاورز بودند و یا در شبکه های آبراهی طولانی جنوب قایقرانی می کردند. به همین دلیل مردم جنوب چین دستهایی قوی داشتند و در نتیجه در سبکهای جنوبی از تکنیکهای بلند پا خبری نیست. در بوکس جنوبی به ندرت از ضربات پا به بالاتنه حریف استفاده می شود و اغلب ضربات پا بر روی مفصل مچ پا، زانو، ران یا بیضه حریف هدف گیری می شوند. در عوض، سبکهای جنوبی دارای تعداد زیادی تکنیکهای دست هستند که اغلب به صورت دفاع و حمله همزمان اجرا می شوند. یعنی یک دست در حال اجرای ضربه بر روی بدن حریف است و دست دیگر در همان زمان سعی در دفاع دارد. ضربات دست جنوبی برد کوتاه تری دارند و ترکیبی از ضربات آرنج و مشتهای انفجاری می باشند. در این سبکها تعداد تکنیکهای گلاویزی و پرتابی (شبیه کشتی) بیشتر به چشم می خورند.
در بوکس جنوبی ،برخلاف بوکس شمالی، تأکید کمتری بر روی فرمها به عنوان یک شیوه آموزش وجود دارد. در روشهای جنوبی اغلب از تمرینهای دو نفره و یا آدمک چوبی ماکی وارا برای آموزش استفاده می شود. ماکی وارای چینی یک استوانه عمودی چوبی است که دارای چند دست و پای چوبی می باشد. هنرجو باید بادقت فاصله و زمان سنجی صحیح تکنیکها و نحوه ایستادن درست را بر روی ماکی وارا تمرین کند.
امروزه فدراسیون جهانی ووشو فرم جنوبی "نان چوان" و فرم شمالی "چانگ چوان" را به عنوان نمونه ای از سبکهای شمالی و جنوبی به عنوان فرمهای استاندارد انتخاب کرده است و در مسابقات بین المللی و رسمی ووشو شرکت کنندگان می توانند این مواد را برای مسابقه انتخاب نمایند. سبک "وینگ چون" (سبک استاد بروس لی) و سبک "جیت کن دو" (سبک بروس لی) را هم می توان در رده هنرهای سخت چینی قرار داد.
نان چوان
چانگ چوان
جیت کاندوی بروس لی
رضا کیانی موحد